Γράφει η Μάχη Κυπραίου, ACC
Σύγκρουση… Μία λέξη άμεσα συνδεδεμένη με αρνητικά συναισθήματα, όπως οργή, θυμός, φόβος, καταστροφή
Παράλληλα όμως μπορεί να έχει θετικό πρόσημο και να συμβάλλει στη δράση, την κινητοποίηση, την αλλαγή και την πρόοδο.
Μπορεί να είναι εσωτερική, διαπροσωπική, κοινωνικών ρόλων, φύλων και ομάδων.
Η σύγκρουση είναι φυσικό και αναμενόμενο κομμάτι μιας συνεργασίας
Η μοναδικότητα του ατόμου μέσα σε μία ομάδα, οι διαφορετικές αντιλήψεις, πεποιθήσεις, κουλτούρα και ο χαρακτήρας του καθιστούν πολλές φορές αναπόφευκτη τη σύγκρουση.
Είναι μία φυσιολογική κατάσταση και συνήθως κατά τη διάρκεια της ακολουθείται μία συγκεκριμένη διαδρομή, όπου η κάθε πλευρά θεωρεί φυσικά πως έχει δίκιο, το υποστηρίζει, συχνά με πάθος, δε δείχνει κατανόηση στην άλλη πλευρά και πολλές φορές τη θεωρεί κακή, ακόμη και υστερόβουλη. Μάλιστα, όταν αυτή παρουσιάζεται σε ομάδες, μπορεί να τις χωρίσει σε υποομάδες με κοινές αντιλήψεις.
Εδώ έρχεται η στιγμή που χάνεται η επικοινωνία. Η παρουσία του ηγέτη της ομάδας στο ρόλο του συντονιστή μπορεί όχι μόνο να ομαλοποιήσει την κατάσταση, αλλά και να ωθήσει την ομάδα μπροστά.
Διαχείριση της σύγκρουσης
Βασική αρχή για τη διαχείριση της σύγκρουσης αποτελεί η ουδετερότητα του συντονιστή. Αυτό οδηγεί στη διατήρηση της συνοχής της ομάδας. Επίσης είναι εξαιρετικά σημαντικό να διατηρηθεί η επικοινωνία και μέσα σε κλίμα σεβασμού και εμπιστοσύνης να υπάρξει ανταλλαγή ιδεών και απόψεων.
Η διαδικασία αυτή ευνοεί τις επιγνώσεις, την ενσυναίσθηση και την παραδοχή. Έτσι αμβλύνονται οι αντιθέσεις και βρίσκεται μία κοινή συνισταμένη, αρκεί βέβαια η σύγκρουση να παραμείνει στο θέμα και να μην πάρει προσωπικές διαστάσεις, που θα καταστήσουν τη διαχείριση εξαιρετικά δύσκολη.
Στην περίπτωση, δε, που η σύγκρουση δεν είναι άμεση, αλλά έμμεση απαιτείται από τον συντονιστή να την αντιληφθεί γρήγορα και να παρέμβει έγκαιρα και αποτελεσματικά στον συγκερασμό των διαφορετικών απόψεων. Μάλιστα πολλές φορές ο ηγέτης – συντονιστής της ομάδας χρειάζεται να παίξει και το ρόλο του μεσολαβητή ανάμεσα στα μέλη που συγκρούονται.
Αποτελέσματα της σωστής διαχείρισης της σύγκρουσης
Στο τέλος της σύγκρουσης η ομάδα έχει αναπτύξει σημαντικά δεξιότητες επικοινωνίας, όπως η ενεργητική ακρόαση και η λειτουργική συνομιλία. Πολλές φορές αυτό οδηγεί σε καταιγισμό ιδεών και στη σύνθεση νέων απόψεων.
Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι διαφορετικές απόψεις σε ένα θέμα μπορεί να φωτίσουν κρυφές πτυχές του. Παράλληλα καλλιεργείται ο σεβασμός στις διαφορετικές αξίες κι έτσι η σύγκρουση από μία διχαστική διαδικασία μετατρέπεται σε διαδικασία εξέλιξης και προόδου μέσα στην ομάδα.
Τέλος είναι βέβαιο ότι συγκρούσεις πάντα θα υπάρχουν. Η υγιής σύγκρουση αποτελεί το μέσο ενός πολιτισμού καινοτομίας, δράσης και εξέλιξης της ομάδας και γι’ αυτό η διαχείριση της είναι άκρως σημαντική. Εξαιρετικά το διατύπωσε ο Burns:
“Η σύγκρουση είναι ένα φαινόμενο των κοινωνικών σχέσεων τόσο φυσικό, όσο και η αρμονία και τόσο σημαντικό, όσο και η ομοφωνία”