Γράφει η Άννα Πολυχρονίδου,

Human Resources & Development Manager,

Personal& Executive Coach

Μετά από έρευνες, έχει αποδειχθεί ξεκάθαρα ότι η κουλτούρα ηγεσίας μπορεί να δημιουργήσει ή να καταστρέψει την ευεξία και την απόδοση των εργαζομένων στο χώρο εργασίας

Μια θετική κουλτούρα ηγεσίας προωθεί μια κουλτούρα εμπιστοσύνης, ανοικτής επικοινωνίας, συνεργασίας και ανάπτυξης.

Ηγέτες που επιδεικνύουν ικανότητες, όπως η εμπιστοσύνη, η διαφάνεια, η συνεργασία και η αναγνώριση της συνεισφοράς των άλλων, μπορούν να ενθαρρύνουν τα μέλη της εταιρείας να αναπτύξουν τις δικές τους ηγετικές ικανότητες και να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα τους. Ένα τέτοιο κλίμα κάνει τους εργαζόμενους πιο παραγωγικούς, πιο αφοσιωμένους και  πιο πιστούς στην εργασία τους.

Η τοξική ηγεσία σε αντίθεση με την κουλτούρα ηγεσίας,  αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα στις εταιρείες και οι συνέπειές της μπορούν να επηρεάσουν την επαγγελματική ανάπτυξη, την προοπτική καριέρας, την παραγωγικότητα ακόμα και την υγεία των εργαζομένων.

Τι ακριβώς εννοούμε όμως όταν λέμε «τοξική ηγεσία»;

Η Marcia Lynn Whicker στο βιβλίο της «Toxic Leaders: When Organizations Go Bad» έκανε δημοφιλή τον όρο «τοξικός ηγέτης» που σημαίνει «δηλητηριώδης ηγέτης.» Είναι αυτός που εφαρμόζει ανεπιθύμητη και δυσλειτουργική συμπεριφορά και βλάπτει ταυτόχρονα  και τους  εργαζόμενους και την εταιρεία.

Ο τοξικός ηγέτης έχει έλλειψη συμπόνιας και ενσυναίσθησης, εφαρμόζει ανάρμοστες συμπεριφορές στους εργαζόμενους, αναθέτει υπέρογκο φόρτο εργασίας, επιβάλει την άποψή του με θυμό, είναι άπληστος και ναρκισσιστής.

Απομονώνει  όσους εργαζόμενους δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντά του, δεν αντιλαμβάνεται την αίσθηση των ορίων και εκμηδενίζει κάθε πρωτοβουλία των υφισταμένων του. Στόχος του είναι, να είναι αποδεκτός και αρεστός στους ανωτέρους του και επιδιώκει τη νίκη με κάθε κόστος.

Τοξική ηγεσία εκδηλώνεται όταν ο ηγέτης πιστεύει ότι η κατοχή ελέγχου καθορίζει την ηγεσία, ασκεί εξουσία με τρόπο αρνητικό, επιθετικό, απολυταρχικό, απαξιωτικό και αδιάφορο για τις απόψεις και τα συναισθήματα των εργαζομένων του.

Εάν κανείς ψάξει λίγο βαθύτερα μέσα στις εταιρείες ίσως να ανακαλύψει ότι η τοξική ηγεσία είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι είναι ψυχικά και σωματικά εξουθενωμένοι.

Μελέτες έχουν δείξει ότι ένα αρνητικό περιβάλλον εργασίας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών προβλημάτων υγείας όπως καρδιαγγειακές παθήσεις. Στο βιβλίο του Dying for a Paycheck, ο Jeffrey Pfeffer, καθηγητής στο Stanford Graduate School, αποδίδει 120.000 υπερβολικούς θανάτους ετησίως σε αγχωτικούς χώρους εργασίας στις ΗΠΑ.

Ο Blake Ashforth, στο περιοδικό «Petty Tyranny in Organizations» το 1994,   ανέφερε ότι οι εργαζόμενοι σε ένα περιβάλλον τοξικής ηγεσίας, αισθάνονται ψυχικά εξαντλημένοι από την συνεχόμενη και έντονη πίεση. Νιώθουν έντονα το αίσθημα του  φόβου και αισθάνονται συνεχώς  εκνευρισμένοι.

Σε έρευνα που έκαναν οι Hobbler και Brass αναφέρεται ότι  εκτός από την επαγγελματική  ζωή η τοξική ηγεσία επηρεάζει και την προσωπική ζωή των εργαζομένων καθώς το τοξικό περιβάλλον οδηγεί σε συναισθηματικές διαταραχές οι οποίες μεταφέρονται και στο οικογενειακό τους περιβάλλον.

Η συμπεριφορά ενός τοξικού ηγέτη, μπορεί να είναι αποτέλεσμα των παρακάτω παραγόντων

Αδυναμία στη διαχείριση του άγχους και της πίεσης, αδυναμία στην επικοινωνία και την ανταλλαγή απόψεων, έλλειψη ηθικής και επαγγελματικής συμπεριφοράς.

Ο τοξικός ηγέτης χρειάζεται απαραίτητα ενημέρωση, καθοδήγησή  και εκπαίδευση ώστε να αλλάξει  τη συμπεριφορά του καθώς  την προσέγγισή του στον ρόλο του.

Το coaching είναι το εργαλείο με το οποίο  μπορεί να επέλθει άμεσα η  θετική αυτή αλλαγή και να δημιουργηθεί  ένας ασφαλέστερος, πιο σταθερός και πιο υγιής  χώρος εργασίας.

Μέσω του Coaching

Οι ηγέτες θα εξερευνήσουν τις προσωπικές τους αξίες, πεποιθήσεις και στόχους και θα κατανοήσουν τα δυνατά και αδύνατα σημεία τους. Θα μάθουν να αναγνωρίζουν τις συναισθηματικές τους αντιδράσεις και θα διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα το άγχος τους και το άγχος των υφιστάμενων  τους.

Θα αναπτύξουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες. Θα  μάθουν να επικοινωνούν αποτελεσματικότερα με τους εργαζόμενούς τους, θα ενθαρρύνουν τη θετική συμπεριφορά των μελών της ομάδας και θα μάθουν να  επιβραβεύουν την απόδοση και την επιτυχία .

Οι ηγέτες θα  ενισχύσουν την αυτογνωσία τους. Θα αναγνωρίζουν τις δυνατότητές τους, τους περιορισμούς και τα συναισθήματά τους. Θα γίνουν  πιο αποτελεσματικοί στην επικοινωνία τους με τους υφιστάμενούς τους δημιουργώντας έτσι  ένα πιο υγιές περιβάλλον εργασίας.

Οι ηγέτες μέσω του Coaching, θα μάθουν  να αναγνωρίζουν πώς τους βλέπουν οι άλλοι.  Θα αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα για τη συμπεριφορά τους και τον αντίκτυπο που έχει στους άλλους.

Με το Coaching  οι ηγέτες, εκτός από το ότι θα υιοθετήσουν  καλύτερη και πιο εποικοδομητική προσέγγιση όσον αφορά την ηγεσία των ανθρώπων, θα έχουν την ευκαιρία να «ξεμάθουν» κακές συνήθειες που έχουν αποκτηθεί στην πορεία της ζωής τους.

Ως εκ τούτου, το Coaching  αποτελεί κλειδί για την ανάπτυξη μιας αποτελεσματικής ηγεσίας στην εταιρεία

Οι ηγέτες θα μπορέσουν να αναπτύξουν τις δεξιότητες και τις ικανότητές τους, να βελτιώσουν την επικοινωνία με τους υπαλλήλους τους, να ανταποκριθούν σε προκλήσεις και αλλαγές και να δημιουργήσουν μια  κουλτούρα ηγεσίας στην εταιρεία. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια ισχυρή και αποτελεσματική ηγεσία που θα οδηγήσει την εταιρεία σε επιτυχία και ανάπτυξη.